10 прыродных мясцін Беларусі ад аўтараў фотакнігі «Кут»
Больш за 10 гадоў двое сяброў, Слава Мазай і Лёша Угальнікаў, фатаграфавалі дзікую прыроду Беларусі. Нядаўна яны выпусцілі кнігу «Кут» са здымкамі лясоў, палёў і дзікіх звяроў, а таксама гісторыямі з падарожжаў. 34travel папрасіў Славу і Лёшу распавесці, дзе лепей сустракаць світанкі і шукаць зуброў.
Лёша Угальнікаў
Слава Мазай
Рака Нёман
Слава: – Тут мы з Лёшам і пазнаёміліся, на досвітку.
Лёша: – Так, мне напісаў Слава ў Instagram, спытаў, дзе і што я фоткаю. Я скінуў яму пункт на карце, і мы разам прыехалі на Нёман на світанку. Слава лётаў на дроне, а ў мяне тады, у 2006 годзе, яшчэ дрона не было. І потым мы разам паехалі шукаць звяроў.
Як толькі бачу, што па прагнозе надвор’я будзе туман, адразу еду туды сустракаць світанак. На Нёмане цікава ў розныя поры года: увосень – дрэвы з чырвонай лістотай, увесну – замёрзлыя разлівы, улетку – цэлы дыван з кветак.
Рака Сула
Лёша: – Гэта недалёка ад Нёмана, ніжэй па цячэнні ў яго ўпадае Сула. Тут вельмі прыгожыя выгібы ракі, і сонца ўзыходзіць у патрэбным месцы, асвятляе ўсё як трэба для фатаграфіі. Дарэчы, у гэтай рацэ водзіцца фарэль. Побач вельмі цікавы лес, у ім часта бывае туман. Мы часта ездзілі сюды на пікнікі, ставілі столік пад грушай на беразе. Класнае месца.
Налібоцкая пушча
Слава: – Мы шмат разоў ездзілі ў розны часткі пушчы. Каля вёскі Белакорац, напрыклад, я першы раз сустрэў зуброў. Я ўбачыў у лесе нейкія чорныя купкі, і аказалася, што гэта ляжаць зубры. Спяць, як коцікі, скруціўшыся.
Ласёў мы таксама там жа першы раз сустрэлі, і аднойчы ўзімку – неверагодны статак аленяў. Мы ўжо збіраліся ехаць дадому, я падняў дрон і гляджу – у лесе мільярд нейкіх дзіўных рухаў. Я адразу не зразумеў, што гэта. Пянькі рухаюцца ці што?
Аказалася, што гэта алені, і яны рухаліся да поля. Мы на машыне пад’ехалі, я на хаду выскачыў, каб паспець з фотаапарата зрабіць здымкі. Было проста нерэальна. Нібыта Лапландыя нейкая. Звычайна калі мы бачым аленяў з рагамі, то гэта цуд. А тут усе былі рагатыя, усе прыгажуны.
Лёша: – А аднойчы сустрэлі ваўкоў.
Слава: – Так, мы з сябрам пайшлі здымаць статак аленяў, прабіраліся за імі ўздоўж лесу ў тумане. І раптам алені разбягаюцца. Халера, спужалі! А потым глядзім – з лесу выходзяць два ваўкі. Не мы спужалі.
Адзін воўк спыніўся, глядзіць на нас, а другі кудысьці знікае. Ужо потым я прачытаў, што ваўкі так акружаюць здабычу: адзін адцягвае ўвагу, а іншы заходзіць з тылу.
Я пачаў здымаць як шалёны, пофіг, што далей будзе. Калі скончыў, пачаў думаць, што рабіць далей. З таго, чым можна адбівацца, у мяне толькі штатыў быў. Я зняў з яго фоцік, зрабіў штатыў даўжэйшым. І замёр. Мы з сябрам амаль не дыхалі і думалі, што ж будзе далей. Увесь час думалі: «А дзе другі воўк? Куды ён сышоў?» Першы воўк пастаяў, паглядзеў – павярнуўся і пабег у іншы бок.
Другі воўк, атрымліваецца, увесь гэты час быў за нашымі спінамі.
Рака Прыпяць
Лёша: – Больш рыбнай ракі, чым Прыпяць, я не ведаю. Неяк выпадкова падчас камандзіроўкі я знайшоў ці не адзіны ўчастак, які быў бясплатным для наведвання месцам на Прыпяці, і пачаў туды часам ездзіць з бацькам на рыбалку. У тым раёне многія ўчасткі ракі адносяцца да нацыянальнага парку «Прыпяцкі», і таму рыбачыць ці стаяць з намётам на іх можна толькі платна. А на тым прыгожым участку нічога плаціць не трэба. Там жа я на світанні зрабіў прыгожыя кадры таго, як сустракаюцца халаднаватае ранішняе паветра і цёплая вада ў рацэ. Тады туман пачынае прыгожа клубіцца.
Слава: – А я шмат разоў ездзіў на разліў Прыпяці вясной. Разліў не кожны год, таму даводзілася ўважліва сачыць за ўзроўнем вады па спадарожнікавых здымках і на спецыяльныя сайтах.
Блакітныя азёры
Слава: – Неяк у нас з сябрамі з’явілася ідэя: пакатацца на сапах па Блакітных азёрах, да якіх, у прыватнасці, належыць возера Ячмянёк. Яно вельмі недаступнае, на машыне туды не пад’едзеш.
Лёша: – Так, таму мы чатыры кіламетры цягнулі сапы праз гушчар. Кожны сап менш за дзесяць, але больш за пяць кілаграмаў. Ён яшчэ і аб’ёмны, нязручна несці. Плюс дрон.
Слава: – Успомніў нешта, як мы гэтыя сапы надзімалі.
Лёша: – Я думаў, што хутчэй я сам парвуся, чым надзьму гэты сап. Сап вельмі тугі, трэба, каб ён выпрастаўся. І помпай яго надзьмуць не так проста. Ты пампуеш, але рукі забіваюцца. Гэта не мячык напампаваць.
Слава: – Гэта быў, канешне, квэст.
Лёша: – А потым мы біліся за тое, хто будзе фатаграфаваць. Усе астатнія павінны былі пры гэтым стаяць на сапах і слухаць каманды таго, хто фоткае з дрона. У выніку фоткалі па чарзе.
Людзі афігевалі, калі мы прыйшлі на возера Глубелька з сапамі. Туды ж экскурсіі пешкі прыходзяць, а тут мы на сапах.
Вёска Каптаруны
Слава: – Я ўбачыў фоткі гэтага месца ў Instagram і проста абамлеў: такое бывае? Дзе гэта?
Каптаруны – маленькая вёска на самай мяжы з Літвой. Вакол няма ні людзей, ні вёсак – такая закінутая мясцовасць. Раніцай ты можаш спакойна цешыцца з цішыні і прыроды. Шмат дзікіх звяроў: бачылі казуль, аленя, рысь. Дзікоў сустракалі шмат, цэлыя сем’і. Класна!
Ёсць файная гісторыя, як мы з Лёшам зімой лася фоткалі. Убачылі яго ў кустах, лось быў за дваццаць метраў справа. Каб не спужаць, пачалі яго абыходзіць. Мы гэтыя дваццаць метраў ішлі больш за гадзіну – праз гушчар, праз сумёты. Снегу па пояс. А потым аказалася, што пайшлі не ў той бок. Лася мы не знайшлі, толькі месца, дзе ён ляжаў, вытаптанае і бруднае.
Мы потым па карце зразумелі, што амаль трапілі ў Літву.
Балота Ельня
Слава: – Я на Ельні быў мільён разоў.
Гэта адно з самых буйных верхавых балот у Еўропе, па плошчы як дзве трэція Мінска. Гэта ландшафтны заказнік, на яго тэрыторыі знаходзіцца больш за 100 азёр. Праз балота да аднаго з азёр ідзе экасцежка, кіламетра паўтара. Яна бясплатная, можна прыехаць у любы час.
Гадоў сем таму мы з маім сябрам Дзімам былі аднымі з першых, у каго былі дроны ў Беларусі. Неяк мае фоткі Ельні пабачыў… м-м-м… дырэктар балота (маецца на ўвазе дырэктар ландшафтнага заказніка «Ельня». – 34travel) і запрасіў прыехаць яшчэ раз, каб ён нас сам павазіў і ўсё паказаў. Мы дамовіліся з ім, выехалі з Мінска, за паўгадзіны да прыезду набіраем – тэлефон недаступны. А ўжо вечарэе.
Куды ехаць? Незразумела. Мы паехалі па суседніх вёсках і выпадкова знайшлі мужыка, які пагадзіўся ўсё паказаць. Ён адвёз нас на спецыяльнай машыне, балатаходзе, у цэнтр балота. Мы збіраліся там застацца пафатаграфаваць, і наш праваднік кажа: «Тэлефануйце, як скончыце, я паехаў». Стоп, якое тэлефануйце? Сувязі ж няма. Прыязджай па нас, гаворым, як захад сонца будзе. І ён з’ехаў.
Мы пасярод балота. Калі спатыкнуцца, можна патануць. Вечарэе. Прыедзе праваднік па нас, не прыедзе?.. Незразумела. Балота мы ўжо знялі і зверху, і знізу, і збоку – з усіх увогуле ракурсаў. Ужо і сонца зайшло, святла няма…
Мужык па выніку забраў нас – ужо ўначы, бліжэй да поўначы. Дарэчы, класна тады паздымалі. І з «дырэктарам балота» таксама потым звязаліся.
Рака Бярэзіна
Лёша: – Непадалёк ад Бярэзіны знаходзіцца вёска Арэшкавічы, дзе нарадзілася і жыла мая мама. У дзяцінстве я правёў там вельмі шмат часу: хадзіў у грыбы, у ягады, на рыбалку. Звычайна адзін. Менавіта там я навучыўся любіць прыроду.
У тым раёне прыгожая прырода, крутыя павароты ракі і няшмат вёсак.
Возера Свіцязь
Слава: – Возера Свіцязь уваходзіць у топ-тры маіх любімых азёр Беларусі. Шыкоўнае, чыстае, з белым пясочкам, побач хваёвы лес. Блізка да Мінска, паўтары гадзіны. На выхадных там натоўп людзей, у будні нікога няма – проста цудоўна.
Вёска Акопы
Лёша: – Я неяк паехаў у той раён фатаграфаваць лубінавае поле, а аказалася, што месца ў прынцыпе атмасфернае. У лесе побач з полем растуць лістоўніцы, нетыповае дрэва для Беларусі, непадалёк радзіма Янкі Купалы. Мы туды часцяком са Славам ездзілі, пікнікі рабілі. Плюс там дарога з невялікім ухілам і ездзіць мала машын, выдатнае месца для лангборда.
Слава: – А ў мяне ёсць гісторыя. Бачыш фатаграфію лася, які жуе рапс? Я яго чакаў тры гадзіны. Прыехаў пад вечар, бо ласі звычайна выходзяць на палі паесці досвіткам і на захадзе сонца. Я сядзеў у канаве напалову ў вадзе. У мяне ёсць камуфляжная накідка, я нацягнуў яе на палкі, якія знайшоў каля канавы, каб атрымаўся такі навес і мяне не было відаць. Птушак слухаў, па баках глядзеў. Ужо сонца села, сцямнела – і толькі тады лось выйшаў паесці рапсу на полі. Гэта першы і апошні раз, калі я так доўга чакаў звера.
«Кут» – гэта фотаальбом пейзажаў і дзікай прыроды Беларусі, а таксама гісторыі з вандровак на беларускай і англійскай мове. Замовіць кнігу можна на сайце Kut.